Γράφει ο Νικόλαος Κουτσονίκας
Μαθαίνοντας πρό ολίγων ημερών, ότι στις 22-24/10/1821, θα πραγματοποιηθεί στα Ιωάννινα το διεθνές συνέδριο με θέμα «Ο Αλή Πασάς και η εποχή του» στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, συνεκλονίσθην και έμεινα ενεός. Κατ’αρχήν, ως Έλληνας πολίτης και ύστερα ως πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου ”Το Σούλι” κι ως τρισέγγονος του Σουλιώτη ιστοριογράφου Λάμπρου Κουτσονίκα, επιτελούς του Καρα’ι’σκάκη και των Μποτσαραίων κατά τον Αγώνα, νιώθω το χρέος προς τους προγόνους μας που έπεσαν για την Λευτεριά , ιδιαίτερα ισχυρό. Ως εκ τούτου, επεξηγώ πιο αναλυτικά παρακάτω τους λόγους για τους οποίους εμείς οι Σουλιώτες είμαστε αντίθετοι με την πρωτοβουλία του δημάρχου Ιωαννίνων.
Κατ’αρχήν, τα Ιωάννινα αποτελούσαν πάντα ένα σταυροδρόμι πολιτισμών και στρατηγικό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, με αποτέλεσμα να μην χάνουν ποτέ την σημασία τους. Επομένως, ο Αλή Πασάς βρήκε τα προυπάρχοντα θεμέλια και δεν δημιούργησε κάτι εξαρχής. Στη συνέχεια, οι κτίσεις εκκλησιών και συναγωγών επί Αλή Πασά, δεν απετέλεσαν κάτι το ιδιαίτερο, καθότι ενετάσσοντο στην ευρύτερη πολιτική της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προς εξευμενισμό των υποδούλων λαών της, ούτως ώστε να μην επαναστατήσουν. Επίσης, ο Αλή Πασάς δεν αποτελεί έναν φωτισμένο ηγέτη, αλλά έναν τύρρανο, ο οποίος καταδυνάστευσε άμεσα τις περιοχές από την Χειμάρρα και την Δυτική Μακεδονία, ως την Θεσσαλία, την Αιτωλοακαρνανία και τη Φθιωτοφωκίδα, είτε δολοφονώντας όσους ανθίσταντο μαζί με τις οικογένειές τους, είτε δημεύοντας την γη προς προσωπικό του πλουτισμό.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα αυτής της τακτικής. Πέραν από εμάς τους Σουλιώτες, τους οποίους κατέστρεψε στο Κούγκι, το Ζάλογγο και το Σέλτσο την περίοδο 1803-1804, μπορούμε να αναφέρουμε την καταστροφή του Βουθρωτού στη Βόρειο Ήπειρο το 1798 (η οποία είχε ως αποτέλεσμα να μην ξανακατοικηθεί, ενώ ήταν συνεχώς κατοικούμενος από την αρχαιότητα), την σφαγή της Πρέβεζας την ίδια περίοδο, κατά την οποία σφαγιάστηκαν και Γάλλοι αιχμάλωτοι πολέμου, εκθέτοντας έτσι και την Ήπειρο διεθνώς, την καταστροφή του Χορμόβου (χωριό της Βορείου Ηπείρου, το οποίο ανέδειξε ήρωες, όπως ο Κώστας Λαγουμιτζής) το 1813, την δήμευση της περιουσίας του κλεφταρματωλού και προκρίτου Ασπροποτάμου Τρικάλων Γεωργίου Χατζηπέτρου, ο οποίος ήταν προστάτης των αγωνιστών για την ελευθερία, την ύπουλη σφαγή της οικογενείας των αγωνιστών της Πιερίας (και εξαδέλφων του συνεργάτη του Υψηλάντη Γεωργάκη Ολυμπίου) Λαζαίων τον Απρίλιο του 1813, μέσω του συνεργάτη του Αλή Πασά Βλαχοθόδωρου , την φυγή των Παργίων στα Επτάνησα το 1819, καθώς και σωρεία άλλων περιστατικών, τα οποία ο χώρος δεν ευνοεί να αναφερθούν εδώ.
Απλά μόνο να πούμε, ότι οι σπουδαίοι Εθνικοί Ευεργέτες εξ Ιωαννίνων, όπως ο Ζώης Καπλάνης, οι Αδελφοί Ζωσιμά,ο Γεώργιος Χατζηκώστας και ο Γεώργιος Ριζάρης, έφυγαν στην Ρωσία επί Αλή Πασά,ούτως ώστε να νιώσουν ελεύθεροι, ενώ ακόμη και συνεργάτες του Αλή Πασά, όπως ο Διδάσκαλος του Γένους Αθανάσιος Ψαλίδας, οι θησαυροφύλακες Αθανάσιος Λιδωρίκης και Αθανάσιος Βάγιας (γαμπρός του Σουλιώτη ηγήτορα Νικολάου Κουτσονίκα ή Γέρο Κουτσονίκα, προ-προ-προ-προπάππου του γράφοντος και ηρωικού πεσόντος στο Σέλτσο, τον Απρίλιο του 1804) κ.α., με την έκρηξη της Ελληνικής Επαναστάσεως, είτε κατόρθωσαν να διαφύγουν στα Επτάνησα, είτε να δραπετεύσουν προς την Ρούμελη (όπως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος) και να διαδραματίσουν πολιτικοστρατιωτικό ρόλο στο πλευρό των ομοφύλων τους Ελλήνων, ακριβώς εξαιτίας της αυταρχικότητας και της βίας του αληπασαλικού περιβάλλοντος. Επανερχόμενος στους Σουλιώτες ( πέραν του Κουγκίου, του Ζαλόγγου και του Σέλτσου , όπου εσφάγη ο ανθός του Σουλίου κι οι Σουλιώτες εκπατρίστηκαν στα Επτάνησα, εξαιτίας της μη τήρησης των συνθηκών από μέρους του Αλή Πασά), αυτοί συνέχισαν να αποτελούν τον κύριο στόχο του Αλή Πασά κι ιδιαίτερα οι αρχηγοί τους, όπως ο Κίτσος Μπότσαρης, ο οποίος πέφτοντας θύμα πλεκτάνης του Αλή Πασά, δολοφονήθηκε από τον Γώγο Μπακόλα (αργότερα προδότης των Ελληνικών Δυνάμεων στη Μάχη του Πέτα τον Ιούλιο του 1822) στο Βουλγαρέλι Άρτας ,το 1813.
Χώρια ότι αν ο Αλή Πασάς είχε την δυνατότητα, θα εξόντωνε όλους τους Σουλιώτες, μηδενός εξαιρουμένου, στερώντας έτσι τον Ελληνισμό από ένα εκ των πλέον πεπειραμένων πολεμικά εμψυχών τμημάτων, με αποτέλεσμα να μην υπήρχαν εν πολλοίς ,ούτε οι ηρωικές σελίδες του Αγώνα, όπως η Έξοδος του Μεσολογγίου κι ίσως, ούτε καν η δυνατότητα περαιτέρω ευνο’ι’κής έκβασης της Ελληνικής Επαναστάσεως.
Τέλος, η πολιτική του Αλή Πασά, οδήγησε μακροπρόθεσμα στον μαρασμό των Ιωαννίνων. Και τούτο, διότι όταν το 1788 ανέλαβε ο Αλή Πασάς, τα Ιωάννινα ήταν ακμάζουσα πόλη. Όμως όταν κηρύχθηκε το 1820 φιρμανλής (προδότης) και εν συνδυασμώ με την πολιτική του και της εισβολή του Χουρσίτ Πασά στην Ήπειρο προς καθαίρεσιν κι εκτέλεσή του, τα Ιωάννινα είχαν μαραζώσει πληθυσμιακά και στη συνέχεια βομβαρδίστηκαν άγρια από τα Οθωμανικά στρατεύματα, με αποτέλεσμα, ο κεντρικός πυρήνας της πόλης να έχει καταστραφεί σε σημαντικό βαθμό και το 1867 , 46 έτη από τον Αγώνα, να υπάρχει στην πόλη μόνο το 1/3 του πληθυσμού της πρό Αλή Πασά περιόδου. Χώρια πως ο τίτλος του συνεδρίου είναι απατηλός και χειραγωγεί το κοινό, ιδιαίτερα τους νέους, καθότι δείχνει ως μοναδικό πρωταγωνιστή τον Αλή Πασά με θετική δράση, κάτι που δεν ισχύει.Είναι σαν να λέμε πως γίνεται συνέδριο στο Τελ Αβίβ με τίτλο “ο Χίτλερ και ο καιρός του”, με θετική παρουσίαση του Χίτλερ ως δημιουργού του Ισραηλινού κράτους, ο οποίος προκάλεσε το Ολοκαύτωμα, πέραν των λοιπών εγκλημάτων στην Πατρίδα μας.
Ως εκ τούτου, καλούμε τον δήμαρχο των Ιωαννίνων, να μελετήσει ενδελεχώς -τόσο τα απομνημονεύματα των αγωνιστών του 1821 που έζησαν τον Αλή Πασά, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (σ.σ.: Ο Κολοκοτρώνης αναφέρεται, διότι μέσω του Βελή Πασά, ο Αλή Πασάς ήλεγχε κι ένα σημαντικό τμήμα της Πελοποννήσου), ο Νικόλαος Κασομούλης, ο Λάμπρος Κουτσονίκας, ο Χριστόφορος Περραιβός κι ο Ιωάννης Μακρυγιάννης (ο πατέρας του δολοφονήθηκε από άνδρες του Αλή Πασά το 1798 στο χωριό του το Κροκύλειο Φωκίδας), όσο και ξένες πηγές, όπως τα βιβλία των Βρετανών περιηγητών William Martin Leake, John Cam Hobhouse, τις αναφορές του Βρετανού προξένου στην Πρέβεζα το 1821 William Meyer, το έργο του Γάλλου Φιλέλληνα προξένου στα Ιωάννινα Francois Pouqueville , τις αναφορές του Πρώσου προξένου στα Ιωάννινα κατά το 1803-1804 Jacob Bartholdy, το βιβλίο του Γάλλου εξωμότη ,επιτελούς του Αλή Πασά και αυτόπτη μάρτυρα στο Ζάλογγο Ιμπραήμ Μανζούρ Εφέντη , ” Mémoires sur la Grece et l’Albanie, pendant le gouvernement d’Ali- Pascha”, το οποίο εκδόθηκε στη Γαλλία το 1827 και περιγράφει καταλεπτώς πολλά από τα παρασκήνια στην αυλή του Αλή Πασά κλπ- ούτως ώστε μήπως αναθεωρήσει και ακυρώσει το συνέδριο αυτό, το οποίο δεν περιποιεί τιμές, ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην πόλη των Ιωαννίνων, για την οποία υποτίθεται ότι εργάζεται. Και πρίν μας κατηγορήσει ως ακροδεξιούς ο δήμαρχος Ιωαννίνων κύριος Μωυσής Ελισάφ, του απαντάμε πως αν ήμασταν ακροδεξιοί,θα επιθυμούσαμε την Ελλάδα ως ακρωτηριασμένη φυλακή ψυχών κι όχι την Ρωμιοσύνη ως συγκολλητικό στοιχείο με την δικαιοσύνη ως μία από τις βάσεις της.
Για παραπάνω πληροφορίες και πηγές, βρίσκομαι πάντα στη διάθεσή σας.
Μετά Τιμής
Νικόλαος Λάμπρου Κουτσονίκας
Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου ”Το Σούλι”
Τρισέγγονος του Σουλιώτη αγωνιστή του 1821 και ιστοριογράφου Λάμπρου Κουτσονίκα
