Αν μερικοί άνθρωποι δεν ξεχνούν το παραμικρό παρά την προχωρημένη ηλικία τους, αυτό μπορεί να οφείλεται στο μεγάλο μέγεθος μερικών ζωτικών εγκεφαλικών κυττάρων τους. Οι άνθρωποι άνω των 80 ετών που διατηρούν σχεδόν άθικτη τη μνήμη τους, διαθέτουν στον εγκέφαλό τους «σούπερ» νευρώνες, σημαντικά μεγαλύτερους σε μέγεθος από τον μέσο όρο των συνομηλίκων τους, αλλά και πιο υγιείς, αποκαλύπτει για πρώτη φορά μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια ψυχιατρικής και νευροψυχολογίας Ταμάρ Γκέφεν της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Northwestern του Σικάγου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Journal of Neuroscience», συμπέραναν ότι «οι μεγαλύτεροι νευρώνες συνιστούν βιολογική “υπογραφή” της πορείας της Σούπερ-Γήρανσης» (Super-Aging).
Η μετά θάνατον συγκριτική μελέτη του εγκεφάλου έξι ατόμων με πολύ καλή μνήμη που πέθαναν σε μέση ηλικία 91 ετών, επτά ανθρώπων που πέθαναν σε μέση ηλικία 89 ετών και είχαν την τυπικά εξασθενημένη μνήμη για την ηλικία τους, έξι ατόμων που πέθαναν σε μέση ηλικία 49 ετών και πέντε ανθρώπων στο αρχικό στάδιο Αλτσχάιμερ, έφερε στο φως στην πρώτη ομάδα, στην εγκεφαλική περιοχή της μνήμης τους που επηρεάζεται ιδιαίτερα από την άνοια (στον ενδορρινικό φλοιό), την ύπαρξη νευρώνων που είναι μεγαλύτεροι ακόμη και από άτομα κατά 20 έως 30 χρόνια νεότερα στην ηλικία.
Διαπιστώθηκε ότι οι ηλικιωμένοι με θαυμάσια μνήμη (οι λεγόμενοι «super-agers») είχαν νευρώνες κατά περίπου 10% μεγαλύτερους από τους αντίστοιχους νευρώνες στους ανθρώπους που πέθαναν σε παρόμοια ηλικία αλλά είχαν χειρότερη μνήμη. Επίσης οι «super-agers» είχαν νευρώνες περίπου 5% μεγαλύτερους από όσους πέθαναν σε ηλικία 40 χρόνια νεότερη. Αυτοί οι υπερ-νευρώνες, πέρα από το ασυνήθιστο μέγεθός τους, δεν εμφανίζουν επίσης «πλάκες» τοξικών πρωτεϊνών, που αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παθολογικό γνώρισμα της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Η αξιοσημείωτη παρατήρηση ότι οι άνθρωποι αυτοί εμφανίζουν μεγαλύτερους νευρώνες ακόμη και από τους νεότερους, μπορεί να υποδηλώνει ότι τέτοια μεγάλα νευρικά κύτταρα ήταν παρόντα ήδη από τη γέννησή τους και διατηρήθηκαν δομικά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους», ανέφερε η δρ Γκέφεν.
Η Ελληνίδα επίκουρη καθηγήτρια νευρολογίας Αλεξάνδρα Τουρούτογλου της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, η οποία εδώ και χρόνια μελετά τους «super-agers», δήλωσε στο περιοδικό «New Scientist», ότι η νέα μελέτη «έρχεται να προστεθεί στις αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι super-agers διαφέρουν από τους τυπικούς ενήλικες σε πολλαπλά επίπεδα του εγκεφάλου. Το δείγμα (της μελέτης) είναι σχετικά μικρό, όμως αυτό είναι κατανοητό. Οι super-agers αποτελούν μια σπάνια ομάδα, συνεπώς είναι δύσκολο να βρεθεί ένας μεγάλος αριθμός τους για μια μεταθανάτια μελέτη του εγκεφάλου τους».
Οι επιστήμονες προσπαθούν εδώ και χρόνια να κατανοήσουν γιατί μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν ανοσία στη νόσο Αλτσχάιμερ και διατηρούν θαυμάσια μνήμη παρά τα γηρατειά τους. Η νέα έρευνα παρέχει μια βιολογική εξήγηση γιατί μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο, αν και παραμένει το ερώτημα γιατί οι «τυχεροί» έχουν τόσο μεγάλους και υγιείς νευρώνες μέχρι τόσο προχωρημένη ηλικία.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: https://www.jneurosci.org/content/early/2022/09/26/JNEUROSCI.0679-22.2022
