Κόπωση και πόνος εξακολουθούν να ταλαιπωρούν μεγάλο μέρος των ασθενών που νοσηλεύτηκαν με Covid-19 κατά την πρώτη τους επίσκεψη στο ιατρείο παρακολούθησης, ένα με δύο μήνες μετά το εξιτήριο, σύμφωνα με μελέτη Ελλήνων επιστημόνων
Κόπωση και πόνος εξακολουθούν να ταλαιπωρούν μεγάλο μέρος των ασθενών που νοσηλεύτηκαν με Covid-19 κατά την πρώτη τους επίσκεψη στο ιατρείο παρακολούθησης, ένα με δύο μήνες μετά το εξιτήριο, σύμφωνα με μελέτη επιστημόνων του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, ένας στους τέσσερις δηλώνει επίσης πως εξακολουθεί να έχει δύσπνοια ή υπνηλία, ένας στους πέντε δερματικά συμπτώματα, απώλεια μαλλιών, απώλεια γεύσης ή αλλοιώσεις στην όραση, ενώ χαμηλότερα ποσοστά αναφέρουν άλλα επιμένοντα συμπτώματα. Μικρότερο ποσοστό ασθενών αναφέρει ψυχική συμπτωματολογία, η οποία έχει άμεση σύνδεση με σωματικά συμπτώματα, αλλά και με δημογραφικά χαρακτηριστικά, ενώ η συνολική αξιολόγηση της ποιότητας ζωής είναι ικανοποιητική.
Τα πρώτα δείγματα
Στη μελέτη των επιστημόνων του Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Ε. Φραδέλος, Ε. Τσιμιτρέα, Ι. Παπαθανασίου) και της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας (Στ. Μπούτλας, Α .Σίστου, Κ. Τουρλακόπουλος, Κ. Γουργουλιάνης) και δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό, πήραν μέρος 145 ασθενείς που είχαν νοσηλευτεί με Covid-19 στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας.
Κατά την πρώτη τους επίσκεψη στο ιατρείο παρακολούθησης του νοσοκομείου, μετά την παρέλευση ενός ως δύο μηνών από το εξιτήριο, οι ασθενείς κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτηματολόγιο τριών μερών, που αφορούσε αντίστοιχα α) τα δημογραφικά τους στοιχεία, β) την αξιολόγηση της ποιότητας ζωής τους και γ) την συμπτωματολογία τους κατά την επίσκεψη στο ιατρείο.
Επίσης, καταγράφηκαν οι τιμές της σπιρομέτρησης και άλλες παράμετροι της αναπνευστικής τους λειτουργίας, ενώ συναξιολογήθηκαν το τμήμα νοσηλείας, η διάρκειά της και οι μέρες μετά το εξιτήριο. Κριτήρια για ένταξη ήταν πως οι ασθενείς δεν χρειάζονταν οξυγόνο, δεν είχαν πυρετό για τουλάχιστον 48 ώρες χωρίς την χορήγηση φαρμάκου, ενώ δεν είχαν διαγνωστεί με ψυχική ασθένεια ή ανίατη ασθένεια.Το 9% του δείγματος νοσηλεύτηκε στη ΜΕΘ, και η μέση διάρκεια νοσηλείας του συνόλου ήταν 11,2 ημέρες. Το 43,4% είχε δύο ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις πριν από τη λοίμωξη με κορωνοϊό.
Αποτελέσματα
Τα πιο συχνά αναφερόμενα συμπτώματα, όπως καταγράφονται αναλυτικά στον παρακάτω πίνακα, ήταν η κόπωση (67,6%) και ο πόνος (44,8%), ενώ τα λιγότερο συχνά συμπτώματα ήταν η ναυτία (3,4%) και η απώλεια όρεξης (8,3%). Όσον αφορά την ψυχική συμπτωματολογία, σύμφωνα με τις αυτοαναφορές των ασθενών το 11,7% αντιμετώπιζε ψυχολογική καταπόνηση.
| Συμπτώματα | Ποσοστό |
| Αυτοαναφερόμενο άγχος | 55,8% |
| Αυτοαναφερόμενη κατάθλιψη | 7,6% |
| Δυσκολία στην αναπνοή | 24,1% |
| Βήχας | 11,7% |
| Απώλεια όρεξης | 8,3% |
| Ναυτία | 3,4% |
| Υπνηλία | 24,8% |
| Κούραση | 67,6% |
| Πόνος | 44,*% |
| Απώλεια μαλλιών | 20,6% |
| Αλλοιώσεις όρασης | 18,6% |
| Αλλοιώσεις στα νύχια | 3,9% |
| Δερματικά συμπτώματα | 19,6% |
| Απώλεια όσφρησης | 12,6% |
| Απώλεια γεύσης | 22,3% |
Ανάλυση των συμπτωμάτων
Οι μελετητές προχώρησαν σε πολυπαραγοντική ανάλυση των συμπτωμάτων και με δημογραφικά χαρακτηριστικά των ασθενών, αναζητώντας τη συσχέτισή τους με την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής.
Όπως προέκυψε από την ανάλυση, οι αναρρώσαντες ασθενείς που κατά την πρώτη εξέτασή τους στο ιατρείο είχαν επιμένουσα απώλεια όσφρησης, απώλεια μαλλιών και κόπωση, είχαν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάζουν ψυχολογική καταπόνηση και έκφραση ψυχικής συμπτωματολογίας.
Αντίστοιχα, η κακή σωματική ποιότητα ζωής όσων έχουν αναρρώσει από COVID – 19 συσχετίστηκε επίσης με τον πόνο και την απώλεια όσφρησης, καθώς και με την εμφάνιση δερματικών διαταραχών. Επίσης, υπάρχει συσχέτιση με την εισαγωγή στη ΜΕΘ, ενώ είναι συχνότερη στους ασθενείς γυναικείου φύλου, αλλά και σε όσους έχουν χαμηλότερο επίπεδο μόρφωσης (υποχρεωτική εκπαίδευση).
Σε ό,τι αφορά το σκορ της ψυχικής ποιότητας ζωής, η απώλεια όσφρησης, η εισαγωγή στη ΜΕΘ και η εμπειρία αλλοίωσης της όρασης σχετίζονται με κακή ψυχική ποιότητα ζωής.
Ποια η ποιότητα ζωής
Συνυπολογίζοντας την σωματική και ψυχική υγεία των ερωτηθέντων, ο δείκτης SF – 36, που αξιολογεί με αξιόπιστο τρόπο την ποιότητα ζωής των ερωτηθέντων, κατέγραψε μέση βαθμολογία υψηλότερη από το 50, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες βιώνουν γενικά μια καλή ποιότητα ζωής μετά το εξιτήριο. Η ψυχική υγεία ανέδειξε καλύτερο σκορ από την σωματική, ενώ στο σύνολο της αξιολόγησης τα αποτελέσματα δεν συμφωνούν με άλλες έρευνες που έδειξαν σημαντική επιδείνωση της ποιότητας ζωής ασθενών COVID μετά την έξοδό τους από το νοσοκομείο.
Ερμηνεύοντας το συγκεκριμένο εύρημα οι μελετητές το αποδίδουν αφενός στην υποστήριξη που έχουν οι αναρρώσαντες ασθενείς από το οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον, καθώς και το γεγονός ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στη συγκεκριμένη μελέτη είχε ήπια ως μέτρια βαρύτητα νόσου, με μικρό ποσοστό να έχει περάσει βαριά λοίμωξη.
«Αυτή είναι μια πρώτη ματιά στα συμπτώματα, την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής που έχουν οι ασθενείς στο πρώτο follow-up μετά το εξιτήριό τους. Θα χρειαστεί περαιτέρω έρευνα για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε πώς μεταβάλλεται το επίπεδο της υγείας τους και πώς αυτό εξελίσσεται διαχρονικά κατά τη δεύτερη και τρίτη επίσκεψη», ανέφερε μιλώντας στο iatronet, ο πρώτος ερευνητής της μελέτης, Ευάγγελος Φραδέλος, επίκουρος καθηγητής κλινικής νοσηλευτικής στο Τμήμα Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Πηγή: iatronet.gr, Journal of Personalized Medicine
