Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) κάλεσε την Κυριακή το Ιράν να επαναλάβει «αμέσως» τον διάλογο ώστε να αποτραπεί μια μείζονα κρίση που θα καταστήσει «εξαιρετικά πιο περίπλοκη» τη διάσωση της συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Η Τεχεράνη ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα την απόφασή της να αποσύρει 27 κάμερες που επέτρεπαν στους διεθνείς επιθεωρητές να επιβλέπουν τις πυρηνικές της δραστηριότητες, απαντώντας σε δυτική απόφαση που κατήγγελλε ήδη, την έλλειψη συνεργασίας της Τεχεράνης με την υπηρεσία του ΟΗΕ.
“Την ώρα που σας μιλώ, λοιπόν, αυτές οι κάμερες έχουν αφαιρεθεί”, “όπως και άλλα συστήματα ηλεκτρονικής παρακολούθησης που είχαμε”, δήλωσε ο γενικός διευθυντής της ΙΑΕΑ Ραφαέλ Γκρόσι σε συνέντευξη που μετέδωσε το αμερικανικό δίκτυο CNN. Είναι “πολύ, πολύ σοβαρό”, τόνισε.
“Η πρόσφατη ιστορία μάς διδάσκει ότι δεν είναι ποτέ καλό να αρχίζουμε να λέμε στους διεθνείς επιθεωρητές: ‘επιστρέψτε στα σπίτια σας’. Όταν παίρνεις αυτόν τον δρόμο, τα πράγματα συνήθως πάνε στραβά”, προειδοποίησε.
Ο Γκρόσι κάλεσε τους Ιρανούς ηγέτες να “επανέλθουν αμέσως στο τραπέζι” των διαπραγματεύσεων. “Πρέπει να διορθώσουμε αυτή την κατάσταση, πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί”, επέμεινε, καθώς “ο μόνος τρόπος για να αξίζει το Ιράν την εμπιστοσύνη, την οποία τόσο απεγνωσμένα έχει ανάγκη για την ευημερία της οικονομίας του”, “είναι να επιτρέψει την παρουσία των επιθεωρητών της ΙΑΕΑ”.
Ο Γκρόσι εξήγησε ότι με την απουσία αυτών των καμερών, η ΙΑΕΑ δεν θα είναι σε θέση σύντομα να πει αν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα συνεχίζει να προορίζεται για μη στρατιωτική χρήση — διαφορετικά, τίποτα δεν θα μπορεί να εγγυηθεί ότι το Ιράν δεν κατασκευάζει ατομική βόμβα. Και ακόμη κι αν οι Ιρανοί επανασυνδέσουν τις κάμερες τους σε μερικούς μήνες, αυτό που θα έχουν κάνει κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος, θα παραμείνει μυστικό, κάτι που θα μπορούσε να καταστήσει μάταιη κάθε συμφωνία που διέπει τις δραστηριότητές τους.
Ωστόσο, αυτή η νέα αύξηση της έντασης σημειώνεται σε μια περίοδο που οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι άλλες μεγάλες δυνάμεις προσπαθούν, μαζί με το Ιράν, να διασώσουν τη συμφωνία του 2015 στόχος της οποίας είναι να εμποδίσει την Ισλαμική Δημοκρατία να αποκτήσει αυτό το όπλο.
“Λαμβάνοντας αυτές τις αποφάσεις, η επανεκκίνηση μιας συμφωνίας καθίσταται εξαιρετικά πιο δύσκολη”, προειδοποίησε ο επικεφαλής της ΙΑΕΑ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν από τη συμφωνία το 2018 επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος τη θεωρούσε ανεπαρκή και επανέφερε τις οικονομικές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης. Ως απάντηση, το Ιράν αποδεσμεύτηκε από βασικούς περιορισμούς στις πυρηνικές του δραστηριότητες.
Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δηλώνει έτοιμος να επιστρέψει σε αυτή τη συμφωνία υπό την προϋπόθεση ότι το Ιράν θα επιστρέψει στις δεσμεύσεις του.
Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις προσκρούουν σε τελευταία εμπόδια και μοιάζουν να βρίσκονται πιο κοντά από ποτέ στην αποτυχία.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε το Σάββατο με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ζήτησε επίσης την “επιτυχία της διπλωματίας” για να διασωθεί η συμφωνία, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα.
Πηγές: AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ
