Η είδηση του θανάτου της Βασίλισσας Ελισάβετ σκόρπισε θλίψη σε ολόκληρη τη Βρετανία -κι όχι μόνο. Για τον θάνατο της Βασίλισσας και όσα θα ακολουθήσουν, πάντως, υπάρχει ένα πολύ λεπτομερές σχέδιο αντίδρασης του Παλατιού και της χώρας.
Η D-Day
Το πρωτόκολλο των εν λόγω ενεργειών και διαδικασιών που προβλέπονται μετά τον θάνατο της Ελισάβετ σχεδιάστηκε αρχικά τη δεκαετία του 1960 και στα χρόνια που ακολούθησαν αναθεωρήθηκε πολλές φορές, με τη συνεργασία και τη σύμφωνη γνώμη της ίδιας της Ελισάβετ.
Η πιο πρόσφατη εκδοχή του δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο από την ευρωπαϊκή έκδοση του Politico που απέκτησε πρόσβαση σε σχετικά έγγραφα.
Η ημέρα του θανάτου αποφασίστηκε ότι θα είναι η D-Day και όσες ακολουθήσουν θα είναι οι D-Day+1, D-Day+2, D-Day+3 κ.ο.κ.
Αν η Βασίλισσα Ελισάβετ πέθαινε στο Λονδίνο και το Μπάκιγχαμ, θα έμπαινε μπρος η Επιχείρηση Γέφυρα του Λονδίνου. Δεδομένου, όμως, ότι πέθανε στη Σκωτία και το Κάστρο Μπαλμόραλ, θα μπει μπρος η λεγόμενη Επιχείρηση Μονόκερως.
Επιχείρηση Μονόκερως
Όπως προβλέπεται, την επομένη της ανακοίνωσης του θανάτου της βασίλισσας, δηλαδή την Παρασκευή 9/9, θα γίνει η ανακήρυξη του νέου μονάρχη και οι πρώτες του συναντήσεις με τα μέλη της κυβέρνησης και κρατικούς αξιωματούχους. Υπάρχουν πολλές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες στο πρωτόκολλο που έχει οριστεί, όπως ότι στις συναντήσεις αυτές οι υπουργοί θα πρέπει να φορούν πρωινά φορέματα ή κοστούμια με μαύρες ή σκούρες γραβάτες και θα ζητηθεί να μη συνοδεύονται από τους/τις συζύγους τους. Το Κοινοβούλιο θα συνεδριάσει για να εκδώσει συλλυπητήριο μήνυμα και τα μέλη του θα αποτίσουν φόρο τιμής στην εκλιπούσα – όλες οι κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις θα αναβληθούν για δέκα ημέρες.
Τη δεύτερη ημέρα, το φέρετρο με τη σορό της Ελισάβετ θα τοποθετηθεί στο Παλάτι του Μπάκιγχαμ. Η μεταφορά της σορού της θα γίνει με τρένο ή αεροπλάνο από τη Σκωτία στη βρετανική πρωτεύουσα.
Πριν από την αναχώρησή της, η σορός θα τοποθετηθεί στο Παλάτι του Χόλιρουντ, στο Εδιμβούργο, θα μεταφερθεί για μια σύντομη δοξολογία στον Καθεδρικό της πόλης και από εκεί θα καταλήξει στον σιδηροδρομικό σταθμό. Επιμνημόσυνες διακηρύξεις θα διαβαστούν σε όλες τις αποκεντρωμένες διοικήσεις και ενδεχομένως και στο κοινοβούλιο.
Επιχείρηση Λιοντάρι
Το πρωί της τρίτης ημέρας, ο νέος μονάρχης θα δεχτεί συλλυπητήρια στο κτίριο του Westminster Hall και στη συνέχεια θα αναχωρήσει για μια περιοδεία στο Ηνωμένο Βασίλειο, με πρώτη στάση στο Εδιμβούργο, όπου θα παραστεί σε λειτουργία στον Καθεδρικό του Αγίου Αιγιδίου (St. Giles Cathedral). Την επομένη (D-Day+4), θα φτάσει στη Βόρεια Ιρλανδία, όπου θα δεχτεί συλλυπητήρια στο Κάστρο του Χίλσμπορο και θα παραστεί σε λειτουργία στον Καθεδρικό της Αγίας Άννης στο Μπέλφαστ. Πίσω στο Λονδίνο, θα λάβει χώρα η πρόβα της μεταφοράς του φερέτρου της βασίλισσας από το Παλάτι του Μπάκιγχαμ στο Παλάτι του Γουέστμινστερ. Η Επιχείρηση Λιοντάρι, όπως είναι η κωδική της ονομασία, θα πραγματοποιηθεί την πέμπτη ημέρα μέσω της γνωστής διαδρομής που ακολουθούν όλες οι πομπές – η γνωστή ceremonial route.
H σορός της Ελισάβετ θα τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα για τρεις ημέρες στο Παλάτι του Γουέστμινστερ. To φέρετρο θα τοποθετηθεί σε βάθρο στο μέσο του Westminster Hall, το οποίο θα παραμείνει ανοιχτό για το κοινό 23 ώρες την ημέρα, ενώ θα υπάρχουν ειδικά εισιτήρια για τους VIPs που θα θέλουν να κλείσουν την ιδιωτική τους τελευταία ακρόαση μαζί της.
Την D-Day+6 θα γίνει η πρόβα της εξοδίου ακολουθίας και την επομένη ο βασιλιάς θα ταξιδέψει στην Ουαλία, για να δεχτεί συλλυπητήρια στο κοινοβούλιο και να παρακολουθήσει τη λειτουργία στον Καθεδρικό Ναό του Κάρντιφ.
Καθ’ όλο αυτό το διάστημα, ο κυβερνητικός μηχανισμός θα επιφορτιστεί με έναν τεράστιο όγκο δουλειάς, για την υλοποίηση του οποίου εκφράζεται η πεποίθηση ότι έχει γίνει αρκετή προετοιμασία και δίνονται διαβεβαιώσεις ότι θα ολοκληρωθεί χωρίς προβλήματα. Τα Υπουργεία Εξωτερικών, Εσωτερικών και Μεταφορών είναι αυτά με τον μεγαλύτερο όγκο αρμοδιοτήτων. Το Υπουργείο Εξωτερικών είναι υπεύθυνο για τον σχεδιασμό της άφιξης και της υποδοχής των ξένων αντιπροσωπειών, επικεφαλής κρατών και υψηλών προσκεκλημένων, αλλά και ανθρώπων από όλο τον κόσμο που θα θέλουν να ταξιδέψουν στη χώρα για να παρακολουθήσουν την κηδεία της Ελισάβετ. Στα έγγραφα που έχει στη διάθεσή του το Politico εκφράζονται εκτιμήσεις και ανησυχία ότι το Λονδίνο θα «είναι γεμάτο», για πρώτη φορά στην ιστορία του, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι θα συρρεύσουν στην πρωτεύουσα για να δουν έστω από μακριά την Ελισάβετ καθώς θα κατευθύνεται στην τελευταία της κατοικία. Ανάμεσα στα πιεστικά ερωτήματα είναι το πού θα φιλοξενηθούν, πώς θα μετακινηθούν, πού θα φάνε, αν θα υπάρχει επαρκής αστυνόμευση αλλά και προσωπικό για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας στο Λονδίνο.
Η νεκρώσιμος ακολουθία θα πραγματοποιηθεί στο Αββαείο του Γουέστμινστερ τη δέκατη ημέρα από τον θάνατο της Ελισάβετ. H D-Day+9 θα οριστεί ημέρα εθνικού πένθους και αργία. Στις 12 το μεσημέρι θα τηρηθεί σιγή δύο λεπτών σε πανεθνικό επίπεδο. Από το Λονδίνο, η πομπή θα κατευθυνθεί στο Κάστρο του Γουίνδσορ. Εκεί, στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου θα τελεστεί ακολουθία και η Ελισάβετ θα ταφεί δίπλα στον πατέρα της.
The Queen is dead, long live the King!
Ο πρίγκιπας Κάρολος είναι ο νόμιμος διάδοχος του θρόνου και, παρά το χαμηλό ποσοστό αποδοχής του από το κοινό, αναμένεται να διαδεχτεί τη μητέρα του.
«Δύο πράγματα θα συμβούν ταυτόχρονα τη στιγμή του θανάτου της Ελισάβετ: το ένα είναι η απώλεια ενός ηγεμόνα, το δεύτερο η γέννηση ενός βασιλιά», δήλωσε πριν από λίγα χρόνια στον Guardian ένας στενός συνεργάτης και σύμβουλος του διαδόχου του βρετανικού θρόνου, πρίγκιπα Καρόλου. Το Στέμμα δεν επιτρέπει το κενό. Λίγες ώρες αφότου η Ελισάβετ αφήσει την τελευταία της πνοή, ένας νέος μονάρχης θα πάρει την πρώτη του βαθιά ανάσα, πριν νιώσει το καθήκον βαρύ στους ώμους του.
Η νομική βάση της σειράς διαδοχής στον βρετανικό θρόνο χρονολογείται τον 17ο αιώνα. Δύο νομοσχέδια (Bill of Rights, 1689 και Act of Settlement, 1701) όρισαν ως νόμιμους διαδόχους τους απογόνους της Σοφίας του Αννόβερο, υπό την προϋπόθεση ότι είναι πιστοί της Εκκλησίας της Αγγλίας, ενώ εξαίρεσαν όσους έχουν Ρωμαιοκαθολικούς συζύγους. Έως το 2013, οπότε το Βρετανικό Κοινοβούλιο ψήφισε νέο Νομοσχέδιο για τη Διαδοχή στον Θρόνο, οι άνδρες διάδοχοι προηγούνταν των γυναικών στη σειρά διαδοχής. Έπειτα από πρωτοβουλία των πρωθυπουργών των δεκαπέντε κρατών της Κοινοπολιτείας, τον Μάρτιο του 2015 πέρασε νέα νομοθεσία που κατήργησε την πρωτοκαθεδρία των ανδρών και την απαγόρευση ανόδου στον θρόνο όσων έχουν παντρευτεί Ρωμαιοκαθολικούς – ο μονάρχης παρ’ όλα αυτά πρέπει να είναι πιστός της Αγγλικανικής Εκκλησίας.
Ο Κάρολος διαθέτει όλα τα προαπαιτούμενα για να πάρει τη θέση της μητέρας του στην αίθουσα του θρόνου. Και, παραδοσιακά και νομικά μιλώντας, δεν υπάρχει κάποιος λόγος να του αφαιρεθεί το δικαίωμα. Οι μόνοι που φαίνονται διστακτικοί απέναντί του είναι οι Βρετανοί πολίτες, ανάμεσα στους οποίους απολαμβάνει ένα ποσοστό αποδοχής μόλις 58%, έναντι 80% που έχουν θετική άποψη για τον γιο του και εγγονό της βασίλισσας πρίγκιπα Ουίλιαμ. Ακόμη χαμηλότερο είναι το ποσοστό αποδοχής του Καρόλου σε κάποια έθνη της Κοινοπολιτείας.
Κατά καιρούς έχουν κυκλοφορήσει φήμες –ή και ευσεβείς πόθοι– ότι ο πρίγκιπας Κάρολος θα δώσει τη σειρά του στον γιο του. Είναι άλλωστε ήδη 72 ετών, εν αναμονή βασιλιάς για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Αν και σε προχωρημένη ηλικία, όμως, ο Κάρολος φαίνεται ότι έχει κάθε πρόθεση να αξιοποιήσει πια την ευκαιρία που του εξασφαλίζει το γενέθλιο δικαίωμά του. Δεν υπάρχουν λοιπόν ενδείξεις ότι ο πρίγκιπας της Ουαλίας πρόκειται να παραιτηθεί του δικαιώματός του στον θρόνο.
Την επομένη του θανάτου της Ελισάβετ, στις 10 το πρωί, ο πρωτότοκος γιος της θα ανακηρυχθεί βασιλιάς Κάρολος Γ΄, ενώπιον του Συμβουλίου Διαδοχής που θα συνέλθει στο Παλάτι Σεντ Τζέιμς, παρουσία των μελών του Συμβουλίου, του πρωθυπουργού και υπουργών. Ο νέος μονάρχης θα απευθύνει δημόσιο χαιρετισμό αμέσως μετά. Κήρυκες θα αναγγείλουν τα νέα από την πλατεία Τραφάλγκαρ έως τα πέρατα του βασιλείου. Στις 3.30 το μεσημέρι ο νέος βασιλιάς θα υποδεχτεί για την πρώτη τους ακρόαση τον πρωθυπουργό και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Την ίδια ημέρα, ο Κάρολος Γ΄ θα συστήσει στο βασίλειο τη νέα του βασίλισσα, Καμίλα.
